امام‌شناسی (کتاب)
|
| |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | سید محمدحسین حسینی تهرانی |
| موضوع | امامت |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۱۸ جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | مؤسسه ترجمه و نشر دوره علوم و معارف اسلام |
| تاریخ نشر | ۱۴۲۲ق |
امام‌شناسی کتابی نوشته سید محمدحسین حسینی تهرانی (وفات: ۱۴۱۶ق) در موضوع امامت و ولایت. این کتاب مجموعه‌ای ۱۸ جلدی است و بخشی از آن سخنرانی و درس‌های نویسنده است.
نویسنده
سید محمدحسین حسینی تهرانی (۱۴۱۶-۱۳۴۵ق) معروف به علامه تهرانی از شاگردان علامه طباطبایی و از عالمان شیعه در قرن چهاردهم و پانزدهم هجری قمری است. وی در عرفان نزد سید هاشم حداد و شیخ عباس قوچانی شاگردی کرد.
معرفی اثر
این مجموعه ۱۸جلدی که با عنوان «امام شناسی» از دوره علوم و معارف اسلام، نام‌گذاری شده است.شامل مباحث تفسیری، فلسفی، روایی، تاریخی و اجتماعی پیرامون مسائل کلی امامت و ولایت، نظیر ویژگی‌های امام، شرایط امامت مانند عصمت و مطالب خاص امامت و ولایت امیرالمومنین(ع) و ائمه اطهار(ع) است. همچنین به مباحثی مانند شرایط نبوت و لزوم عصمت انبیا و آثار و خواص پیامبران در این کتاب اشاره شده که نبوت عامه را شامل گشته پرداخته شده است. روح حاکم در این اثر دلیل‌های علمی، برگرفته از قرآن و روایات شیعه و سنی و پاسخ به اشکالات حلی و نقدی پیرامون ولایت و امامت است.
انگیزه تالیف
نویسنده اعتقاد دارد مهم‌ترین موضوع، امامت است که دارای آثار وبرکات فراوان است. همچنین اختلاف شیعه و سنّی به امامت برمی‌گردد؛ شیعه می‌گوید: امام باید معصوم باشد و از جانب خدا منصوب گردد، اهل سنت می‌گویند: عصمت از شرائط امام نیست و مردم می‌توانند برای خود امامی را اختیار کنند و از او پیروی نمایند. بقیه مسائلی که مورد اختلاف بین این دو گروه است همه تابع این مسأله بوده و از فروعات این اصل به شمار می‌رود، و بر اساس این اختلاف، فروعات اختلافی دیگر پیدا شده است، به طوری که اگر در این اصل اختلاف از بین رود،این دو فرقه دارای مشترکات فراوانی می‌شوند و اختلافات رنگ می‌بازد. لذا برای روشن شدن حقیقت امامت این اثر را ازخود به یادگار نهاده است.
در بخشی از مقدمه جلد اول آمده است: از آنجائی که مسئله امامت و ولایت از مهم‌ترین مسائل حیاتی است، و با شناخت این واقعیت، تمام جهات استعدادیه انسان در مدارج و معارج کمال رشد و نموّ می‌کند، و با عدم شناخت و پیروی نکردن از این حقیقت استعدادها و قابلیت‌ها همه در مسیر انحراف قرار گرفته، و در لجن‌زار عفن مادیات و شهوات مضمحلّ و منعدم می‌شود، لذا خداوند تبارک و تعالی بر این حقیر منّت گذارد تا در روزهای ماه مبارک رمضان یک هزار و سیصد و نود و یک هجریه قمریه، با جمعی از اخلاّء روحانی و برادران ایمانی، بحث و گفتار در پیرامون مسئله امامت و ولایت قرار گیرد. و بنابراین شد که مبنای بحث آیات قرآن بوده، و برای اهمیت موضوع نسبت به برادران عامّه مسلک، از فنّ جدل استفاده نموده، از روایات و تواریخ عامّه نقل شود و نیز روایات خاصّه نیز اجمالا مورد استفاده قرار گیرد.
ساختار و محتوا
هر جلد این اثر شامل بحث‌های بسیاری از مطالب گوناگون است. عناوین کلی این مجموعه ۱۸جلدی عبارتست از:
- جلد اول: عصمت انبیا و ائمه اطهار(ع)، معنای امام، شرائط امامت و ولایت امام علی و برخی از احوالات آن حضرت و علل مخالفت معاندین با خلافت او.
- جلد دوم: تفسیر آیه اولی الأمر، وصایت امیرالمؤمنین و ائمه اطهار(ع) از سوی پیامبر، اخوت امام علی با رسول خدا.
- جلد سوم: شناخت شیعه، پیدایش تشیع، صفات و نشانه‌های آن، برخی بدعت‌های عمر، تفسیر آیه تطهیر.
- جلد چهارم: فضائل امام علی(ع)، تفسیر آیه «و من عنده علم الکتاب»، میزان علم ائمه اطهار(ع).
- جلد پنجم: ولایت تشریعی و تکوینی، کلمات عرفا و فلاسفه درباره انسان کامل، تحقیق پیرامون حدیث سلسله الذهب، تفسیر آیه ولایت.
- جلد ششم: غدیر و واقعه حجة الوداع، بحث درباره بناء اسلام بر سال و ماه قمری، تفسیر آیه «ان عدة الشهور....».
- جلد هفتم: آیه تبلیغ، حدیث ولایت، اثبات حقانیت امام علی(ع) در طول تاریخ.
- جلد هشتم: تفسیر آیه اکمال، غصب خلافت، لقب امیرالمومنین، اعتراف عمر به حق بودن امام علی(ع).
- جلد نهم: احتجاج‌ها به حدیث غدیر، روز عید غدیر و فضیلت آن، تأسی به رسول الله در همه جهات.
- جلد دهم: حدیث منزلت، حدیث عشیره، اوضاع شهر مدینه در اواخر عمر رسول الله و خطبه‌های امام علی(ع) بعد از رحلت پیامبر، غزوه تبوک، داستان مسجد ضرار.
- جلد یازدهم: اعلمیت امیرالمومنین، قضاوت‌های امام علی، جهالت مدعیان دروغین خلافت، انکار فضایل اهل بیت توسط وهابیت
- جلد دوازدهم: علم غیب حضرت علی(ع) و جمله «سلونی قبل ان تفقدونی».
- جلد سیزدهم: جنگ احد و تفسیر آیه «و ما محمدالا رسول»، ندای آسمانی «لا فتی الا علی»، آخرین روزهای حیات رسول اله و امر به آوردن قلم و منع عمر، حدیث ثقلین.
- جلد چهادهم: سیر کتابت حدیث، تقدم شیعه در تالیف، معرفی مصحف امام علی(ع) و فاطمه زهرا، پیدایش اسرائیلیات و سستی روایات ابوهریره.
- جلد پانزدهم: صحیفه سجادیه، تعصب سنیان و تحریف آنان در روایات، زید بن علی و قیام او.
- جلد شانزدهم تقدم و تاسیس شیعه در جمیع علوم و سیر علوم از زمان امام باقر(ع) تا امام یازدهم.
- جلد هفدهم دوران امام صادق(ع) و مذهب جعفری، شرح احوال منصور دوانیقی، مأمون، ابوحنیفه، مالک بن انس، شافعی، احمدبن حنبل.
- جلد هجدهم: علوم لدنیه متنوعه حضرت امام جعفر صادق(ع)؛ بدعت معاویه.
لازم به ذکر است سه جلد آخر گویا اجازه چاپ دریافت نکرده و در بازار یافت نمی‌شود..
ترجمه و خلاصه
کتاب امام‌شناسی با عنوان «معرفة الامام» توسط سید محمدمسعود حسینی مرندی به زبان عربی برگردانده شده و دارالمحجه بیروت آن را چاپ نموده است. همچنین این اثر توسط محسن دریابیگی خلاصه شده و با همکاری معاونت پژوهشی وآموزشی سازمان تبلیغات اسلامی، توسط انتشارات سوره مهر به چاپ پنجم رسیده است. این کتاب از چهار فصل تشکیل شده که عبارتند از: شیعه و ویژگی‌های آن، مسئله عصمت در قرآن کریم، مقامات اهل بیت(ع) در قرآن کریم و فصل چهارم که مقامات اهل بیت(ع) در احادیث نبوی را در برمی‌گیرد.
پانویس
منابع
- علامه طهرانی، سید محمدحسین، امام‌شناسی، مشهد، انتشارات علامه طباطبایی، ۱۴۲۱ق.
- زندگی‌نامه آیت‌الله حسینی طهران، یسایت نور مجرد.
- کتاب امام‌شناسی، پایگاه علوم و معارف اسلام.
- علامه تهرانی، سایت شخصیت‌نگار.
- تأسیس مؤسسه ترجمه و نشر علوم و معارف اسلام، سایت نور مجرد.
- آثار حاج سید محمدحسین حسینی طهرانی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.